The catterpillar man

Beste familie en vrienden,

Afleiding is vaak ongunstige factor wanneer men een verhaal wil schrijven. Deze afleiding kan je hier in Indonesië categoriseren in een milde afleiding uit verveling, een onverwachte catastrofe afleiding, geluidsoverlast afleiding of een instinctieve afleiding. Ik vrees dat ik met enige instinctieve afleiding begin aan het schrijven van dit blog, omdat er een circa 10 cm lange gekko die ik frustrerend genoeg (vanwege weer een week knipperlicht relatie met het internet) nog niet tot soort geïdentificeerd heb, pontificaal tegenover me op de muur bevind. Daarom bied ik hierbij alvast mijn excuses aan de lezers aan, mocht mijn schrijfstijl hieronder lijden.

We waren gebleven bij de eerste dag van de afgelopen week. Een week die in het teken zou komen te staan van het vangen en checken van de Lories. De dieren worden eens per drie maanden gevangen en gecheckt om de gezondheid, groei en kenmerken te monitoren en om, wanneer nodig, de halsbanden met GPS te vervangen. Deze halsbanden zijn vrij interessant, want welk wild dier wil nou vrijwillig zo´n ronduit onmodieus object dragen waarmee je er ook nog eens van verzekerd bent dat er iedere drie maanden van die grote primaten je uit de boom komen plukken!

Om het nog erger te maken bevat deze halsband ook nog een antenne die heel irritant vanuit een ooghoek gezien kan worden. Nee over het uiterlijk van de halsband kunnen we kort en duidelijk zijn, het voldoet niet aan de kenmerken die lories attractief vinden en het biedt gezenderde individuen dan ook geen enkel voordeel in de sexuele selectie (Gelukkig tot nu toe ook geen enkel nadeel, wat weer als een groot voordeel gezien kan worden!). Maar goed, voordat de halsband zijn intrede in het verhaal doet, moet het dier natuurlijk eerst nog gevangen worden.

Zoals jullie misschien al gelezen hebben in mijn vorige blog, zijn de lories helemaal nog niet zo langzaam. Hoe vang je dan zo’n dier? Daar hebben we hier gelukkig een geheim wapen voor en zijn naam is Pak Ade, een kleurrijk figuur. Pak Ade was vroeger een jager en vaak ging hij alleen het bos in om dan voornamelijk lories uit de boom te plukken en deze later te verkopen aan handelaren. Toen hij echter zag onder welke erbarmelijke omstandigheden de dieren werden gehouden, besloot hij zijn jagersschoenen aan de wilgen te hangen. Dit was niet wat de lories verdienden. De expertise die hij echter in de tussentijd had opgedaan komt nu zeer goed van pas als de lories gevangen moeten worden. De andere reden die hem kleurrijk maakt is dat grapjes voor de Indonesische cultuur als vrij expliciet kunnen worden beschouwd. Niet dat wij ze in eerste instantie verstaan (Pak Ade spreekt geen Bahasa Indonesia maar Sunda een taal die alleen hij en de trackers kunnen verstaan), maar zijn mimiek, vrolijke toon en de gebrekkige vertalingen krijgen alsnog iedereen aan het lachen.

Goed, terug naar het vangen. Lopend door het bos met een rode hoofdlamp, worden één voor één de bomen afgespeurd, op zoek naar de oranje glinstering van de lori ogen. Zijn deze gevonden, dan wordt eerst met de antenne gecheckt om welk individu het gaat. Wanneer dit vastgesteld is komt het team in actie en Pak Ade leidt de uitvoering. Hij klimt in de boom waar de lori zich in bevind (of de boom er direct naast) en hakt takken af die de lori later zou kunnen gebruiken om te ontsnappen. Dan beweegt hij zich op de lori toe en het is op dit moment dat er vaak een onverwachte reactie volgt.

In tegenstelling tot een wilde vlucht, zal de lories bij het waarnemen van gevaar vaak ‘’bevriezen’’. Waarna Pak Ade het beestje van de tak kan pakken. Het gevaar schuilt hem dan ook in de kracht van de tak waar de lori zich op bevind en een ander gevaar waar ik zo op terug kom. Eenmaal gevangen wordt de loris in een zak geplaatst en naar beneden getransporteerd, alwaar het onderzoeksteam inmiddels zijn positie heeft ingenomen.

Op een uitgelegd zeil is inmiddels het mini-lab opgezet en de lori wordt door een tracker uit de zak gehaald. Dan komt het tweede gevaar in beeld, want wanneer men een lori hanteert dient er goed op de veiligheid gelet te worden! Een slow lorises zijn giftig en tegengif is er niet. De gifklieren bevinden aan de onderzijde van de bovenarm en afgescheiden gif wordt gemixt met het speeksel om de bestanddelen actief te maken (Dit is terug te zien in de zogenaamde ‘’loris defensive position’’ waarin beide bovenarmen boven het hoofd worden gevouwd). Een belangrijk deel van het onderzoek is dan ook het verzamelen van dit gif en dit gebeurt middels met een speciale wattenstaaf.

Vervolgens wordt speeksel afgenomen en met een beetje geluk (hangt af van de definitie van geluk die je wilt gebruiken) scheidt de lori ook nog enkele uitwerpselen uit. Het gif, speeksel en de uitwerpselen worden gelabeld en het gif en het speeksel gaan in een koeltas. Dan worden de lengte, borstomtrek, en vele andere onderdelen van het lichaam opgemeten. De kenmerken neuskleur, hoofdtekening en rugtekening worden digitaal vastgelegd met een camera (wat ik al een aantal keer heb mogen doen!) Als laatste wordt de halsband vervangen indien nodig. Om te voorkomen dat die ‘’irritante’’ antenne sneuvelt wordt deze met wat peper omgeven (niks schadelijks, maakt u geen zorgen).

Afgelopen maandag heb ik zelf de lori Sherley (ik hoop dat de foto is doorgekomen op waarbenij, zo niet check mijn facebook) mogen hanteren. In mijn enthousiasme greep ik echter iets te snel wat Sherley de kans gaf haar tanden in de handschoenen te zetten. Gelukkig had ik van te voren wel verwacht dat de eerste maal een loris pakken geen onverdeeld succes zou worden en had ik de vingertoppen van de handschoenen vrijgelaten. Een van de trackers hier die dat niet had, heeft twee weken met een gevoelloze vinger moeten rondlopen door het gif (één week als je het korreltje zout weglaat). Uiteindelijk heb ik Sherley ook weer terug mogen zetten in de boom en dat is toch wel weer het leukste om te zien.

Verder hebben we vrijdag een bijzondere ontdekking gedaan, toen we de lori Stinky wouden vangen, zag één van de trackers plots een kleine streep op de buik! Het was een baby loris van misschien maar een paar dagen oud! Stinky en de baby zijn door de aanwezige fotograaf Iing op de foto gezet en dit zou best wel eens de eerste foto ooit kunnen zijn van een wilde slow loris en haar fonkelnieuwe baby!

Vandaag zijn we naar de vulkaan Papandayan geweest, een prachtig maanlandschap met op de terugweg nog de verrassing van foeragerende Changeable eagle (Nisaetus cirrhatus). Wie overigens op de hoogte wil blijven van mijn verdere natuur waarnemingen hier in Indonesië verwijs ik naar www.indonesia.observado.org onder de naam Mark Andreas Rademaker kunt u deze hier vinden.

Binnen de moskee ben ik nog niet geweest, maar gelukkig was op het pad er naartoe ook genoeg te vinden! Na mijn ketting opgehaald te hebben liepen Sophie, Aconk en ik namelijk in een hoosbui terug naar huis en het was vlak voor de moskee op een pad tussen twee vijvers in dat een bijzonder beest het pad besloot over te steken ( Jullie dachten toch niet dat ik jullie zonder google opdracht achter zou laten?) The yellow-striped Caecilian, een amfibie die het meest wegheeft van een mix tussen een slang, salamander en een regenworm!

Morgen staat een bruiloft in het dorp op het programma, deze beginnen hier erg vroeg tussen 6 en 7 uur in de ochtend. Ik heb er erg veel zin in maar ga eerst maar eens mijn welverdiende rust pakken op 21.30 lokale tijd. Ik wens u allen vanuit Indonesië veel voorspoed, Sampai Jumpa!

*Om nog even terug te komen op de titel van het verhaal. Dankzij mijn niet altijd even subtiele afdaalmethoden neem ik nog wel eens wat insecten mee op mijn kleren en dit betreft voornamelijk Lepidoptera larven ook wel bekend als rupsen/catterpillars. Een prachtige catterpillar nestelde zich van de week op mijn achterwerk (fotografisch bewijs is aanwezig, maar door het internet nog niet uploadbaar) en hierdoor is mij de bijnaam ‘’The catterpillar man’’ toegewezen. Het kan erger!